Trong dạy học Ngữ văn, việc giúp học sinh hiểu sâu và nắm chắc nội dung của văn bản truyện luôn là một thách thức. Loại văn bản này đòi hỏi học sinh phải tư duy, cảm thụ để việc đọc trở nên dễ dàng hơn. Kĩ năng đọc hiểu là những biện pháp, những thủ thuật, những cách thức thao tác nhất định nhằm dẫn dắt quá trình nhận thức của học sinh để chiếm lĩnh, kiến tạo ý nghĩa của văn bản một cách tích cực, chủ động, hiệu quả. Bên cạnh đó, giúp tăng cường khả năng phân tích, tổng hợp, khơi gợi hứng thú học tập, hỗ trợ học sinh nắm bắt kiến thức một cách dễ dàng, sinh động và sáng tạo hơn. Chuyên đề Rèn kĩ năng đọc - hiểu văn bản truyện mang ý nghĩa quan trọng, góp phần nâng cao hiệu quả giảng dạy Ngữ văn. Sau khi tổ nhóm tích cực xây dựng nội dung chuyên đề và lựa chọn thực hiện trên khối lớp 8, cô giáo Đồng Thị Liên và các em học sinh lớp 8A3 thực hiện.
Tiết dạy minh hoạ đã thể hiện được đầy đủ các ý tưởng mà nhóm chuyên môn đã xây dựng với mong muốn áp dụng mục tiêu cơ bản đáp ứng cho đối tượng học sinh lớp đại trà với đặc trưng cơ bản của thể loại truyện ngắn. Kế hoạch bài dạy đã thể hiện rõ các hoạt động, đặc biệt với phần: Hình thành kiến thức mới, học sinh đã tích cực chia sẻ phần chuẩn bị ở nhà phần tìm hiểu chung về tác giả, tác phẩm; đặc trưng cơ bản của văn bản truyện ngắn.
Sau tiết dạy minh hoạ, tổ nhóm chuyên môn cũng đã đánh giá, nhìn nhận lại các ưu điểm, tồn tại một số điểm cần rút kinh nghiệm như:
Việc đảm bảo học sinh hiểu rõ cách tóm tắt văn bản truyện ngắn, nhận diện được các yếu tố đặc trưng của truyện ngắn phù hợp với trình độ học sinh, kết hợp các phương pháp dạy học khác. Trước tiên, giáo viên giới thiệu nội dụng văn bản truyện, chỉ rõ mục tiêu đọc hiểu cần đạt được (Chỉ rõ và nhận biết được những đặc trưng của văn bản truyện: đề tài, chủ đề, nhân vật, ngôi kể, cốt truyện).
Việc tổ chức cho học sinh làm việc nhóm, chia sẻ và thảo luận về nội dung chuẩn bị bài cần khoa học hơn, nên chú ý bao quát nhiều hơn nữa các đối tượng học sinh.
Cách thức nhận xét, chỉnh sửa và bổ sung để hoàn thiện nhiệm vụ của các nhóm, Giáo viên cần khai thác cho HS mạnh dạn và cởi mở hơn nữa sẽ giúp tiết học sôi nổi và hứng thú hơn.
Như vậy, đọc - hiểu là một thao tác gắn với cảm thụ, bình giảng, thẩm định, đồng thời là một trong những kĩ năng quan trọng bậc nhất trong việc học Văn. Bởi tác phẩm văn học là một văn bản nghệ thuật với chất liệu là ngôn từ. Nắm được kĩ năng đọc hiểu là có được chiếc chìa khóa để mở ra cánh cửa đi vào thế giới nghệ thuật của nhà văn. Thậm chí, đọc hiểu không chỉ được áp dụng với quá trình tiếp nhận tác phẩm văn học mà còn có ý nghĩa quyết định trong việc giúp học sinh tiếp thu bài giảng. Có thể nói, không có kĩ năng đọc hiểu thì người dạy Văn và học Văn chỉ suốt đời làm một việc duy nhất là nhắc lại. Không biết đọc hiểu thì không thể chiếm lĩnh được kiến thức văn chương.
